Goran Bregovic

Goran Bregovic

Στη γλώσσα των Ρομά

Μετάφραση

Sa me amala oro khelena Oro khelena, dive kerena Sa o Roma daje Sa o Roma babo babo Sa o Roma o daje Sa o Roma babo babo Ederlezi, Ederlezi Sa o Roma daje Sa o Roma babo, e bakren chinen A me, chorro, dural beshava Romano dive, amaro dive Amaro dive, Ederlezi E devado babo, amenge bakro Sa o Roma babo, e bakren chinen Sa o Roma babo babo Sa o Roma o daje Sa o Roma babo babo Ederlezi, Ederlezi Sa o Roma daje

Όλοι οι φίλοι μου χορεύουν το "όρο"=χορός Χορεύουν το oro, γιορτάζουν τη μέρα Όλοι οι Ρομά, μαμά Όλοι οι Ρομά, μπαμπά, μπαμπά Όλοι οι Ρομά, ω μαμά Όλοι οι Ρομά, μπαμπά, μπαμπά Εντερλέζι, Εντερλέζι Όλοι οι Ρομά, μαμά Όλοι οι Ρομά, μπαμπά, αρνιά σφαγή Αλλά εγώ ο φτωχός κάθομαι χώρια Μια ημέρα των Ρομά, η ημέρα μας Η μέρα μας, Ederlezi Δίνουν, μπαμπά, ένα αρνί για εμάς Όλοι οι Ρομά, μπαμπά, αρνιά για σφαγή Όλοι οι Ρομά, μπαμπά, μπαμπά Όλοι οι Ρομά, ω μαμά Όλοι οι Ρομά, μπαμπά, μπαμπά Εντερλέζι, Εντερλέζι Όλοι οι Ρομά, μαμά

Το Εντερλέζι είναι ένα δημοφιλές παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι της μειονότητας των Ρομά στα Βαλκάνια.

Το τραγούδι πήρε το όνομά του από το Εντερλέζι, μια γιορτή για την άνοιξη, ξεχωριστής σημασίας για τους τσιγγάνους Ρομά στα Βαλκάνια (και σε άλλα μέρη του κόσμου). Αυτή η γιορτή γιορτάζει την επιστροφή της άνοιξης. Ederlezi είναι το όνομα τσιγγάνων για τη σερβική και βουλγαρική γιορτή του Αγίου Γεωργίου που γιορτάζεται στις 6 Μαΐου (αφού στις περισσότερες σλαβικές χώρες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το παλαιό ημερολόγιο ή, με το νέο ημερολόγιο, στις 23 Απριλίου). Οι διάφορες βαλκανικές λέξεις (Herdeljez, Erdelezi) είναι παραλλαγές της τουρκικής Hıdırellez, γιορτή που σηματοδοτεί την αρχή της άνοιξης, η οποία εμφανίζεται περίπου 40 ημέρες μετά την εαρινή ισημερία.

Το πρώην Γιουγκοσλαβικό ροκ συγκρότημα Bijelo Dugme κυκλοφόρησε μια διασκευή του τραγουδιού στα σερβοκροατικά χρησιμοποιώντας την ίδια μελωδία, αλλά με πολύ διαφορετικούς στίχους και με τίτλο "Đurđevdan je a ja nisam s onom koju volim" που χρησιμοποιήθηκε το 1988 στο άλμπουμ τους Τσιριμπιριμπέλα (Ćiribiribela). Υπάρχει επίσης μια άλλη εκδοχή του τραγουδιού από τους Κρόκε. Το τραγούδι έγινε διάσημο όταν χρησιμοποιήθηκε στην ταινία Ο καιρός των Τσιγγάνων, του Εμίρ Κουστουρίτσα, με την εκδοχή του Γκόραν Μπρέγκοβιτς (με τον τίτλο Ederlezi (Scena Djurdjevdana Na Rijeci)). Το τραγούδι ακούγεται επίσης στην ταινία Μποράτ, ταινία που αναφερόταν στο Καζακστάν αν και δεν έχει καμία σχέση με την αυθεντική μουσική του Καζακστάν και είχε τον ίδιο ακριβώς τίτλο. Το κείμενο μέσα στις παρενθέσεις, σημαίνει, στη σερβική γλώσσα, "Η σκηνή του "Τζούρτζεβνταν" στις όχθες του ποταμού" και αναφέρεται στη σκηνή του γιορτασμού "Τζούρτζεβνταν" στο ποτάμι. Στην ταινία Μποράτ δεν υπάρχει αντίστοιχη σκηνή αλλά ο τίτλος του τραγουδιού (και η περιγραφή) δόθηκε από το άλμπουμ της ταινίας του Κουστουρίτσα.[1] Και στα δύο άλμπουμ το τραγούδι αποδόθηκε στον Γκόραν Μπρέγκοβιτς αν και δεν είναι ούτε ο συνθέτης ούτε ο τραγουδιστής αλλά ο ενορχηστρωτής του τραγουδιού. Ο Μπρέγκοβιτς δισκογράφησε και μία εκδοχή στα πολωνικά, με τίτλο "Nie ma, nie ma ciebie», με την πολωνέζα τραγουδίστρια Κάγια.

Το τραγούδι κυκλοφόρησε και με ελληνικούς στίχους, με τίτλο "Του Αϊ Γιώργη", από τον Μπρέγκοβιτς και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη[2] το 1991. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε η Λίνα Νικολακοπούλου.

Το βουλγαρικό γκρουπ "Κούκου Μπαντ", με τραγουδιστή τον Σλάβι Τριφόνοφ κυκλοφόρησε το τραγούδι σε διάφορα άλμπουμ με όλες τις βουλγαρικές παραλλαγές ("Гергьовден", Γκιεργόβντεν, η ημέρα του Αγίου Γεωργίου), σε Σερβο-Βουλγαρικούς στίχους ("Свети Георги», Σβέτι Γκεόργκι, Αγ. Γεώργιος) και Ρομά-Σερβο-Βουλγαρικούς στίχους ("Erdelezi", Εντερλέζι).

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BB%CE%AD%CE%B6%CE%B9_(%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CE%B4%CE%B9)

Εντερλέζι

Ederlezi - Goran Bregovic

http://youtu.be/bStwaOGxy_Q

http://iotamusic.free.fr/Goran%20Bregovic/Bregovic%20-%20Ederlezi/

Bubamara: Black Cat White Cat - Goran Bregović, Emir Kusturica

Γκόραν Μπρέγκοβιτς
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Γκόραν Μπρέγκοβιτς

Πραγματικό όνομα Γκόραν Μπρέγκοβιτς
Γέννηση 22 Μαρτίου 1950(64 ετών)
Τόπος γέννησης Σεράγεβο, Βοσνία - πρώηνΓιουγκοσλαβία
Εθνικότητα Γιουγκοσλαβική, Βοσνιακή
Είδος Τέχνης Σύνθεση, Τραγούδι

Ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς (Βοσνιακά: Goran Bregović, γενν. 22 Μαρτίου 1950), με καταγωγή από τη Βοσνία, είναι ένας από τους πιο γνωστούς συνθέτες ολόκληρης της πρώην Γιουγκοσλαβίας και ειδικεύεται κυρίως στο βαλκανικό και τσιγγάνικο είδος μουσικής.


Νεανικός βίος

Ο Μπρέγκοβιτς γεννήθηκε στο Σαράγεβο της Βοσνίας από πατέρα Κροάτη και μητέρα Σέρβα. Λόγω της τριπλής καταγωγής του, ακόμα και σήμερα ανήκει στην κατηγορία ανθρώπων που δηλώνουν ως καταγωγή τους τη Γιουγκοσλαβική. Ο πατέρας του ήταν στρατιωτικός. Οι γονείς του χώρισαν σε πολύ μικρή ηλικία, έτσι ο Γκόραν έζησε και μεγάλωσε με τη μητέρα του στη γενέτειρά του.

Από μικρή ηλικία, ο Μπρέγκοβιτς ασχολήθηκε με τη μουσική, συγκεκριμένα με το βιολί. Εξαιτίας της φαινομενικής έλλειψης ταλέντου του όμως, χρειάστηκε να αλλάξει αρκετές φορές μουσικά σχολεία. Στην εφηβεία ζήτησε από τη μητέρα του να γραφτεί σε μουσική ακαδημία, όμως εκείνη τον απέτρεψε, ισχυριζόμενη ότι εκεί φοιτούν κυρίως ομοφυλόφιλοι. Όταν, μερικά χρόνια αργότερα, η μητέρα του χρειάστηκε να μετακομίσει στις ακτές τις Αδριατικής, έφηβος ακόμα χρειάστηκε να επιβιώσει μόνος του, παίζοντας μουσική σε μπαρ και κάνοντας διάφορες άλλες μικροδουλειές.
Επαγγελματική Σταδιοδρομία

Η πρώτη επαγγελματική επαφή του Μπρέγκοβιτς με τη μουσική ήταν μέσω του συγκροτήματος Kodeksi, το οποίο αργότερα εμπλουτίστηκε με νέα μέλη και μετονομάστηκε σε Bijelo Dugme (Λευκό Κουμπί). Το συγκρότημα αυτό από το Σαράγεβο έμελλε να γίνει ένα από τα πιο γνωστά της Γιουγκοσλαβίας.

Όταν το συγκρότημα άρχισε να διαλύεται, εκείνος στράφηκε στη σύνθεση μουσικής για ταινίες. Το στυλ του επηρεάστηκε έντονα από τη μουσική των Ρομά, ενώ διατήρησε και πολλά από τα στοιχεία της παραδοσιακής μουσικής της περιοχής. Τις πιο γνωστές δουλειές του αποτελούν η μουσική για τις ταινίες του Εμίρ Κουστουρίτσα Ο Καιρός των Τσιγγάνων, Arizona Dream και Underground, καθώς και για το Βασίλισσα Μαργκό του Πατρίκ Σερό, ωστόσο έχει γράψει μουσική για πάνω από 30 ταινίες.

Πιο πρόσφατα, ο Μπρέγκοβιτς συνεργάστηκε με διάφορους γνωστούς καλλιτέχνες των Βαλκανίων, ανάμεσα στους οποίους η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Στέλιος Ρόκκος, οι Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή, αλλά και η μεγάλη Τουρκάλα τραγουδίστρια Σεζέν Ακσού.

Το 2005, συμμετείχε σε μια σειρά συναυλιών για τον εορτασμό της σύντομης επανένωσης των Bijelo Dugme. Στις συναυλίες, που έλαβαν χώρα σε διάφορες πόλεις της πρώην Γιουγκοσλαβίας, προσήλθαν χιλιάδες θαυμαστών.
Προσωπική Ζωή

Ο Μπρέγκοβιτς είναι παντρεμένος και έχει τρεις κόρες. Κουμπάρος του είναι ο γνωστός Σερβοβόσνιος σκηνοθέτης Εμίρ Κουστουρίτσα. Το 2008, υπέστη ένα σοβαρό ατύχημα, καθώς έπεσε από ένα δέντρο κινδυνεύοντας να παραμείνει παράλυτος. Ωστόσο, ανάρρωσε γρήγορα και επέστρεψε στις προγραμματισμένες συναυλίες του. Μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα στις κύριες κατοικίες του στο Βελιγράδι και το Παρίσι και κυρίως στην ιδιαίτερη πατρίδα του στο Σαράγεβο.
Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Γκόραν Μπρέγκοβιτς
Επίσημη Ιστοσελίδα